GACS in 2026: klaar voor slimme gebouwsturing
In het kort
Vanaf 2026 geldt er in Nederland een belangrijke nieuwe verplichting: utiliteitsgebouwen met een vermogen van 290 kW of meer moeten beschikken over een Gebouw Automatisering en Controle Systeem (GACS). Deze eis komt voort uit de Europese richtlijn EPBD III en raakt gebouweigenaren én beheerders. Maar wat houdt GACS precies in? En hoe kun je als organisatie tijdig inspelen op deze verandering?
Wat is GACS?
Een GACS is een slim systeem dat gebouwen helpt energiezuiniger en efficiënter te functioneren. Het doet dit door:
- Verbruik meten van elektra, gas en warmte
- Prestaties bewaken, zoals temperatuur, luchtkwaliteit en verlichting
- Installaties aansturen, bijvoorbeeld HVAC, op basis van ingestelde regels
Met andere woorden: GACS maakt van data actie. Het systeem monitort, stuurt en helpt zo verspilling tegen te gaan.
Voor wie geldt de verplichting?
De GACS-verplichting geldt vanaf 2026 voor:
- Kantoren, ziekenhuizen, scholen, overheidsgebouwen en andere utiliteitspanden
- Gebouwen met een opgesteld vermogen van meer dan 290 kW
- Zowel eigenaren als beheerders
Belangrijk: ook bestaande gebouwen vallen onder deze regel, niet alleen nieuwbouw.
Waarom het meer is dan een verplichting
Hoewel GACS voortkomt uit wetgeving, levert het ook duidelijke voordelen op:
- Realtime inzicht in energiegebruik en afwijkingen
- Kostenbesparing door slimmer beheer en minder verspilling
- Automatische rapportages voor o.a. EML, GRESB en ESG
- Hulpmiddel bij netcongestie door beter load management
Veel organisaties gebruiken GACS bovendien als basis voor hun MJOP, energielabelverbetering of duurzaamheidsdoelen.
Veelvoorkomende misverstanden
- “Ik heb toch al een GBS?”
Een gebouwbeheersysteem (GBS) voldoet vaak niet automatisch aan de GACS-eisen. De regelgeving vraagt om functionaliteit en slimme sturing die niet in elk GBS aanwezig is. - “Wij huren het gebouw, dus dit geldt niet voor ons.”
Ook huurders kunnen verantwoordelijk worden gehouden voor energiemanagement. Vaak vraagt dit om samenwerking tussen eigenaar en huurder.
Hoe Winkels Techniek dit samen CloudCrest oplost
CloudCrest biedt een plug & play oplossing voor GACS, volledig afgestemd op de wettelijke eisen:
- Geen complexe installaties
- Direct inzicht in energie, comfort en systeemstatus
- Automatische rapportages
- Past in bestaande installaties of werkt stand-alone
Voorbeeld uit de praktijk
Een zorginstelling ging onlangs aan de slag met een GACS-oplossing. Binnen twee weken stond er een werkend systeem met live dashboarding, CO₂-inschatting en koppeling met het MJOP. Het resultaat: circa 15% lagere energiekosten én direct voldoen aan de wettelijke eisen, zonder grote investering in bestaande GBS.
Conclusie: geen keuze, maar een kans
2026 klinkt misschien nog ver weg. Toch is dit hét moment om te starten, zeker als je meerdere gebouwen beheert. GACS is niet alleen een verplichting, maar een kans om grip te krijgen op energie, kosten en duurzaamheid.
Wil je weten of jouw gebouwen voldoen aan de nieuwe regels? Laat ons je helpen met een GACS-scan en ontdek hoe je zonder ingewikkelde projecten de overstap maakt naar datagedreven gebouwbeheer.
Contact